https://www.deepl.com/ <<< Per traduzioni accurate con un click
ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ – ΚΟΙΝΩΝΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
Από τη χρηματική οικονομία στη συναισθηματική κοινωνικότητα
του Ευάγγελου Αλεξανδρή Ανδρούτσου
Η σταδιακή μετάβαση από την οικονομία του χρήματος στην οικονομία του συναισθήματος, αποτελεί μια σημαντική πρόκληση, ιδιαίτερα σε περιόδους οικονομικής κρίσης και κοινωνικής αστάθειας, γενικευμένης φτώχειας σε μια χώρα που υποφέρει και αναγκάζεται να μεταναστεύει, όπως είναι η Ελλάδα σήμερα. Για να αντισταθεί μια υγιής κοινωνία πολιτών στην καταθλιπτική εξαθλίωση του καταναλωτισμού που προωθεί το σύνδρομο του ατομικισμού και της ιδιώτευσης ώστε να ενδυναμώσει την ανθρώπινη πηγαία συνασθηματική αλληλεγγύη, μπορούν να ληφθούν τα ακόλουθα ορθολογικά και προϋπολογισμένα μέτρα:
1. Ενίσχυση της κοινωνικής συνείδησης
- Εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση: Η ευαισθητοποίηση των πολιτών για τις αρνητικές επιπτώσεις του υπερβολικού καταναλωτισμού, του ατομικισμού, της ιδιώτευσης και η προώθηση της αξίας της απλότητας και της αυτάρκειας με την έκφραση αλληλεγγύης, μπορούν να συμβάλουν στην αλλαγή νοοτροπίας.
- Κοινωνική διαβούλευση: Η δημιουργία χώρων συζήτησης και ανταλλαγής ιδεών μεταξύ των πολιτών μπορεί να ενισχύσει την κοινωνική συνείδηση και την αλληλεγγύη.
2. Κοινωνικές εθελοντικές δραστηριότητες
- Δίκτυα αλληλεγγύης: Η δημιουργία τοπικών δικτύων αλληλεγγύης, αλλά και διαδικτυακών συνεργασιών σε διαφορετικές χώρες, όπου οι πολίτες μπορούν να προσφέρουν εθελοντικές υπηρεσίες, αγαθά ή γνώσεις χωρίς χρηματική ανταλλαγή, μπορεί να ενισχύσει την κοινωνική συνοχή.
- Εθελοντικές ομάδες: Η συμμετοχή σε εθελοντικές ομάδες που στοχεύουν στην υποστήριξη των πιο ευάλωτων ομάδων της κοινωνίας μπορεί να δημιουργήσει αντισώματα αλληλεγγύης και να μειώσει την κοινωνική απομόνωση.
3. Προώθηση της κοινωνικής οικονομίας
- Συνεταιρισμοί και κοινότητες: Η δημιουργία συνεταιρισμών και κοινοτήτων που βασίζονται στην αμοιβαία βοήθεια και την κοινή χρήση πόρων μπορεί να μειώσει την εξάρτηση από το χρήμα και να ενισχύσει την κοινωνική οικονομία.
- Τοπικά νομίσματα: Η χρήση τοπικών νομισμάτων ή συστημάτων ανταλλαγής μπορεί να ενισχύσει την τοπική οικονομία και να μειώσει την εξάρτηση από το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
el.wikipedia.org/wiki/Κοινωνική_και_αλληλέγγυα_οικονομία
4. Υποστήριξη κοινωνικότητας και συμπεριφοράς
- Κοινωνικές υπηρεσίες: Η παροχή υποστήριξης συμπεριφοράς και συμβουλευτικής σε άτομα που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες και κοινωνικά εμπόδια ένταξης, μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της καταθλιπτικής εξαθλίωσης ου διογκώνεται ολοένα και εντοπίζεται δυστυχώς στην υπερκατανάλωση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων και άλλων εθιστικών ουσιών.
- Ομάδες αλληλοϋποστήριξης: Η δημιουργία ομάδων αλληλοϋποστήριξης, όπου τα μέλη μπορούν να μοιράζονται τις εμπειρίες και τις ανησυχίες τους, μπορεί να ενισχύσει την ψυχολογική ανθεκτικότητα.
5. Πολιτική εμπλοκή
- Κοινωνικές πολιτικές: Η υιοθέτηση κοινωνικών πολιτικών που στοχεύουν στην υποστήριξη των πιο ευάλωτων ομάδων και την προώθηση της κοινωνικής δικαιοσύνης μπορεί να συμβάλει στην αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης.
- Συμμετοχική δημοκρατία: Η ενθάρρυνση της συμμετοχής των πολιτών στην λήψη αποφάσεων και στην διαχείριση των κοινών πόρων μπορεί να ενισχύσει την κοινωνική συνοχή και την αλληλεγγύη.
https://rete-ries.it/internazionale/the-change-il-gioco-delle-economie-trasformative/
6. Πολιτισμική ανανέωση
- Τέχνες και πολιτισμός: Η προώθηση της τέχνης και του πολιτισμού ως μέσου έκφρασης και θεραπείας μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της κοινωνικής κρίσης και στην ενίσχυση της κοινωνικής ταυτότητας.
- Κοινωνικές εκδηλώσεις: Η διοργάνωση κοινωνικών εκδηλώσεων και εορτασμών που ενισχύουν την κοινωνική συνοχή και την αλληλεγγύη μπορεί να συμβάλει στην αντιμετώπιση της κοινωνικής αποξένωσης.
Συνολικά, η σταδιακή μετάβαση από τη στεγνή και συχνά αμείλικτη οικονομία του χρήματος στην οικονομία του συναισθήματος, απαιτεί μια ολιστική προσέγγιση που ενσωματώνει την εκπαίδευση, την κοινωνική δράση, την πολιτική εμπλοκή και την πολιτισμική ανανέωση. Μόνο μέσα από την ενότητα και την αλληλεγγύη μπορεί μια κοινωνία να αντισταθεί στην καταθλιπτική εξαθλίωση του καταναλωτισμού, ατομικισμού, εγωισμού, ιδιώτευσης και να δημιουργήσει ένα πιο δίκαιο και ανθρώπινο περιβάλλον.
Δοκίμια Κοινωνιολογίας για την εναλλακτική οικονομία
- Karl Polanyi, “Η Μεγάλη Μεταρρύθμιση” (1944)
Ο Polanyi αναλύει πώς οι κοινωνίες μπορούν να οργανωθούν γύρω από αρχές ανταλλαγής, αμοιβαιότητας και αναδιανομής, αντί για την αγοραία οικονομία. Υποστηρίζει ότι η οικονομία πρέπει να είναι “ενσωματωμένη” στην κοινωνία και όχι το αντίστροφο. Αυτή η θεωρία αποτελεί τη βάση για την κατανόηση των μη χρηματικών οικονομιών. - Marcel Mauss, “Το Δώρο” (1925)
Το έργο του Mauss εξετάζει την ανταλλαγή δώρων ως μια μορφή κοινωνικής συνοχής. Η ιδέα της ανταποδοτικότητας (ότι ένα δώρο δημιουργεί υποχρέωση για ανταπόδοση) μπορεί να εφαρμοστεί σε σύγχρονες μορφές μη χρηματικής οικονομίας, όπως οι τράπεζες χρόνου. - Elinor Ostrom, “Κοινή Διαχείριση Κοινών Πόρων” (1990)
Η Ostrom μελέτησε πώς οι κοινότητες μπορούν να διαχειριστούν τους κοινόχρηστους πόρους χωρίς την ανάγκη για κεντρικό έλεγχο ή αγοραία λογική. Η εργασία της προσφέρει πλαίσιο για την κατανόηση των κοινωνικών δικτύων αλληλεγγύης και των εθελοντικών πρωτοβουλιών. - Manuel Castells, “Η Επανάσταση της Πληροφορίας” (1996-1998)
Ο Castells αναλύει πώς τα δίκτυα επικοινωνίας μπορούν να ενισχύσουν τις εναλλακτικές οικονομικές πρακτικές, δημιουργώντας νέες μορφές κοινωνικής οργάνωσης που βασίζονται στην συνεργασία και την αλληλεγγύη.
Πηγές ενημέρωσης για την εναλλακτική οικονομία
- The Guardian – Social Enterprise: Καλύπτει θέματα σχετικά με κοινωνικές επιχειρήσεις και εναλλακτικές οικονομικές πρακτικές.
https://www.theguardian.com/ - Shareable: Μια πλατφόρμα που προωθεί την οικονομία της κοινής χρήσης και τις πρωτοβουλίες αλληλεγγύης.
https://www.shareable.net - P2P Foundation: Εστιάζει στις πρακτικές peer-to-peer και τις εναλλακτικές οικονομίες.
https://p2pfoundation.net - Transition Network: Προωθεί την μετάβαση σε βιώσιμες και ανθεκτικές κοινότητες.
https://transitionnetwork.org
Βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές
- Τράπεζες χρόνου (Time Banks)
Οι τράπεζες χρόνου είναι συστήματα ανταλλαγής υπηρεσιών όπου οι συμμετέχοντες κερδίζουν “χρόνο” για κάθε ώρα εργασίας που προσφέρουν και μπορούν να τον ξοδέψουν για να λάβουν υπηρεσίες από άλλους.- Παράδειγμα: Στο Ηνωμένο Βασίλειο, το δίκτυο Time Banking UK υποστηρίζει εθελοντικές δραστηριότητες όπως η φροντίδα ηλικιωμένων, η βοήθεια σε οικογένειες με μικρά παιδιά και η υποστήριξη ατόμων με αναπηρίες.
- Εφαρμογή στην Ελλάδα: Σε τοπικές κοινότητες, οι τράπεζες χρόνου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για υπηρεσίες όπως καθάρισμα, μαγείρεμα, ή ακόμα και φροντίδα κατοικίδιων ζώων.
- Εθελοντικές ομάδες φροντίδας ζώων
Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, εθελοντικές ομάδες προσφέρουν φροντίδα σε αδέσποτα και κατοικίδια ζώα. Αυτές οι ομάδες συχνά λειτουργούν με βάση την αρχή της ανταποδοτικότητας, όπου οι εθελοντές μπορούν να λάβουν υπηρεσίες σε άλλους τομείς.- Παράδειγμα: Στη Γερμανία, ο οργανισμός Tierhilfe συνδέει εθελοντές με ανθρώπους που χρειάζονται βοήθεια με τα κατοικίδια τους, ενώ οι εθελοντές μπορούν να λάβουν ανταποδοτικές υπηρεσίες.
- Κοινότητες αλληλεγγύης
Στις Σκανδιναβικές χώρες, υπάρχουν κοινότητες αλληλεγγύης όπου οι κάτοικοι μοιράζονται πόρους και υπηρεσίες χωρίς χρηματική ανταλλαγή. Για παράδειγμα, στη Σουηδία, η πλατφόρμα Nära Nätverket επιτρέπει στους πολίτες να ανταλλάσσουν υπηρεσίες όπως μαγείρεμα, καθάρισμα και μεταφορές. - Τοπικά νομίσματα
Σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις, όπως η Bristol στο Ηνωμένο Βασίλειο, χρησιμοποιούνται τοπικά νομίσματα (π.χ. Bristol Pound) για την ενίσχυση της τοπικής οικονομίας και την προώθηση της αλληλεγγύης.
Ωφέλιμα συμπεράσματα
Η εναλλακτική, μη χρηματική οικονομία προσφέρει ένα πλαίσιο για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της σύγχρονης κοινωνίας, ενισχύοντας την κοινωνική συνοχή και την αλληλεγγύη. Οι τράπεζες χρόνου, οι εθελοντικές ομάδες και οι κοινότητες αλληλεγγύης αποτελούν παραδείγματα πρακτικών που μπορούν να εφαρμοστούν σε πανευρωπαϊκό και τοπικό επίπεδο. Αυτές οι πρωτοβουλίες βασίζονται στην αρχή ότι η αξία δεν μετράται μόνο σε χρήμα, αλλά και σε ανθρώπινες σχέσεις και κοινωνική ευημερία.
