ITALIANO + ΕΛΛΗΝΙΚΑ
“Le rovine di Atene” ci riporta artisticamente alla storia e alla cultura
L’op. 113 “Le rovine di Atene” di Ludwig van Beethoven è un gioiello musicale che collega la musica classica alla ricca storia e cultura della Grecia. Nel 1811, Beethoven compose questa musica per accompagnare l’omonima opera teatrale di August von Kochebu, in occasione dell’inaugurazione del nuovo Deutsches Theater Pest a Pest, in Ungheria. La scelta del tema non fu casuale. Il periodo era caratterizzato da un forte movimento filellenico in Europa, mentre il popolo greco lottava per la propria liberazione dal giogo ottomano. L’antica Grecia, con il suo ricco patrimonio culturale, era una fonte di ispirazione per gli artisti e gli intellettuali dell’epoca.
L’opera di Kochebus, oggi forse dimenticata, era un’allegoria dello stato greco, con Atene simbolo di decadenza e speranza di rinascita. Beethoven, attraverso la sua musica, riuscì a catturare lo spirito del tempo in modo unico e a creare un’opera che conserva un valore senza tempo.
La Marcia Turca: Un suono che supera i confini
Forse il brano più noto delle “Rovine di Atene” è la Marcia Turca. Questa melodia, con il suo ritmo caratteristico e il suo timbro esotico, è diventata uno dei pezzi più riconoscibili della musica classica. Beethoven aveva utilizzato questo materiale in un’opera precedente, le Sei variazioni su un tema originale, op. 76 (1809), dimostrando il suo amore per le melodie che viaggiano e uniscono culture diverse.
Un’eredità senza tempo
Nel 1822, l’opera fu ripresa per la riapertura del Theater in der Josefstadt di Vienna, con un libretto rivisto da Carl Maistel. Per l’occasione, Beethoven scrisse una nuova ouverture, oggi nota come “La santificazione della casa”, Op. 124, e aggiunse il corale “Wo sich die Pulse” (WoO 98).
Le “Rovine di Atene” sono un’opera importante nell’eredità musicale di Beethoven, ma anche una testimonianza del legame storico e culturale tra Europa e Grecia. La musica di Beethoven, con la sua potenza e bellezza, ci riporta all’antica Grecia, ci ricorda il valore della libertà e ci ispira a lottare per un mondo migliore.
Per i lettori del portale digitale FILO ITALOELLENICO www.grecia.it, “Le rovine di Atene” è un’occasione per sperimentare un’opera che collega la musica classica alla storia e alla cultura greca. Ascoltando la musica di Beethoven, possiamo viaggiare mentalmente nell’antica Atene, ammirare le sue rovine e sentire la speranza di un futuro migliore.
Evangelos Alexandris Andruzzos
Formatore, sociologo, giornalista, editore.
“Τα Ερείπια της Αθήνας” μάς επιστρέφει καλλιτεχνικά στην ιστορία και τον πολιτισμό
Τα “Ερείπια της Αθήνας”, έργο 113, του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν, αποτελούν ένα μουσικό διαμάντι που συνδέει την κλασική μουσική με την πλούσια ιστορία και τον πολιτισμό της Ελλάδας. Το 1811, ο Μπετόβεν συνέθεσε αυτή τη μουσική για να συνοδεύσει το ομώνυμο θεατρικό έργο του Άουγκουστ φον Κότσεμπου, με αφορμή τα εγκαίνια του νέου Deutsches Theater Pest στην Πέστη της Ουγγαρίας. Η επιλογή του θέματος δεν ήταν τυχαία. Η εποχή εκείνη χαρακτηριζόταν από ένα έντονο φιλελληνικό κίνημα στην Ευρώπη, καθώς ο ελληνικός λαός αγωνιζόταν για την απελευθέρωσή του από τον οθωμανικό ζυγό. Η αρχαία Ελλάδα, με την πλούσια πολιτιστική της κληρονομιά, αποτελούσε πηγή έμπνευσης για τους καλλιτέχνες και τους διανοούμενους της εποχής.
Το θεατρικό έργο του Κότσεμπου, αν και ίσως ξεχασμένο σήμερα, αποτελούσε μια αλληγορία για την κατάσταση της Ελλάδας, με την Αθήνα να συμβολίζει την παρακμή και την ελπίδα για αναγέννηση. Ο Μπετόβεν, με τη μουσική του, κατάφερε να αποτυπώσει με μοναδικό τρόπο το πνεύμα της εποχής και να δημιουργήσει ένα έργο που διατηρεί τη διαχρονική του αξία.
Το Τούρκικο eμβατήριο: Ένας ήχος που ξεπερνά σύνορα και εποχές
Ίσως το πιο γνωστό κομμάτι από τα “Ερείπια της Αθήνας” είναι το Τούρκικο Εμβατήριο. Αυτή η μελωδία, με τον χαρακτηριστικό ρυθμό και την εξωτική χροιά, έχει γίνει ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα κομμάτια της κλασικής μουσικής. Ο Μπετόβεν είχε χρησιμοποιήσει το υλικό αυτό και σε προηγούμενο έργο του, τις “Έξι παραλλαγές πάνω σε ένα πρωτότυπο θέμα”, έργο 76 (1809), αποδεικνύοντας την αγάπη του για τις μελωδίες που ταξιδεύουν και ενώνουν διαφορετικούς πολιτισμούς.
Μια διαχρονική κληρονομιά
Το 1822, το έργο αναβίωσε για την επαναλειτουργία του Theater in der Josefstadt της Βιέννης, με αναθεωρημένο λιμπρέτο από τον Καρλ Μάισλ. Για την περίσταση, ο Μπετόβεν έγραψε μια νέα εισαγωγή, γνωστή σήμερα ως “Ο καθαγιασμός του σπιτιού”, έργο 124, και πρόσθεσε το χορωδιακό “Wo sich die Pulse” (WoO 98).
Τα “Ερείπια της Αθήνας” αποτελούν ένα σημαντικό έργο στη μουσική κληρονομιά του Μπετόβεν, αλλά και μια μαρτυρία για την ιστορική και πολιτιστική σύνδεση της Ευρώπης με την Ελλάδα. Η μουσική του Μπετόβεν, με τη δύναμη και την ομορφιά της, μας ταξιδεύει στην αρχαία Ελλάδα, μας θυμίζει την αξία της ελευθερίας και μας εμπνέει να αγωνιζόμαστε για έναν καλύτερο κόσμο.
Για τους αναγνώστες της ψηφιακής πύλης FILO ITALOELLENICO www.grecia.it, τα “Ερείπια της Αθήνας” αποτελούν μια ευκαιρία να γνωρίσουν ένα έργο που συνδέει την κλασική μουσική με την ελληνική ιστορία και τον πολιτισμό. Ακούγοντας τη μουσική του Μπετόβεν, μπορούμε να ταξιδέψουμε νοερά στην αρχαία Αθήνα, να θαυμάσουμε τα ερείπια της και να νιώσουμε την ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον.
Ευάγγελος Αλεξανδρής Ανδρούτσος
Εκπαιδευτικός, κοινωνιολόγος, δημοσιογράφος, εκδότης.
