https://www.deepl.com/ <<< PER TRADUZIONI ACCURATE CON UN CLICK
Η Ελλάδα και τα ευρωπαϊκά κονδύλια: Γιατί μένουμε πίσω στην απορροφητικότητα;
Γράφει ο Ευάγγελος Αλεξανδρής Ανδρούτσος
Σύμβουλος οργάνωσης και επικοινωνίας, συντονιστής διεθνών ευρωπαϊκών προγραμμάτων
Η Ευρωπαϊκή Ένωση διαθέτει εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως μέσω διαφόρων προγραμμάτων χρηματοδότησης, με στόχο την προώθηση της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, την καινοτομία και την κοινωνική συνοχή των κρατών μελών. Ωστόσο, η Ελλάδα, παρά τις σοβαρές ανάγκες της, βρίσκεται στο τελευταίο σκαλί της Ευρώπης όσον αφορά την απορροφητικότητα των ευρωπαϊκών κονδυλίων. Ενώ το 60% των κονδυλίων διαχειρίζεται μέσω εθνικών φορέων, βλέπε υπουργεία ώστε να υπάρχει συντονισμός και στρατηγική κατεύθυνση των αναπτυξιακών επενδύσεων, το υπόλοιπο 40% διατίθεται απευθείας από τις Βρυξέλλες σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς που κάνουν τεκμηριωμένη αίτηση. Και εδώ η Ελλάδα αποτυγχάνει να εκμεταλλευτεί τις ευκαιρίες, με αποτέλεσμα χώρες όπως η Ισπανία, η Πολωνία και άλλες δραστήριες χώρες που επενδύουν στην επιμόρφωση στελεχών αναπτυξιακής αποκεντρωμένης διαχείρισης, με επίκεντρο την τοπική αυτοδιοίκηση, να εισπράττουν και να καινοτομούν με τα μη διαθέσιμα ποσά άλλων χωρών της νωθρότητας, αναβλητικότητας, ωχαδερφισμού!
https://commission.europa.eu/funding-tenders/find-funding/eu-funding-programmes_el
Τα νούμερα της απορροφητικότητας
Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Ελλάδα βρίσκεται συστηματικά στις τελευταίες θέσεις στον πίνακα απορροφητικότητας ευρωπαϊκών κονδυλίων. Για παράδειγμα:
- Ποσοστό απορροφητικότητας (2021-2027): Η Ελλάδα έχει απορροφήσει μόνο το 15-20% των διαθέσιμων κονδυλίων, ενώ χώρες όπως η Ισπανία και η Πολωνία έχουν φτάσει στο 70-80% και διεκδικούν να ξεπεράσουν και πάλι το 100% των προβλεπόμενων χρηματοδοτήσεων με την αναδιανομή των αδιάθετων πόρων.
- Άμεσες χρηματοδοτήσεις: Το 40% των κονδυλίων που διατίθεται απευθείας από τις Βρυξέλλες παραμένει σε μεγάλο βαθμό αχρησιμοποίητο στην Ελλάδα, λόγω της έλλειψης υποβολής αιτημάτων από δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς. Άλλη μια πρωτ-άθλια διάκριση!
- Μη διαθέσιμα ποσά: Τα κονδύλια που δεν απορροφώνται από την Ελλάδα επανακατανέμονται σε άλλες χώρες, με την Ισπανία να είναι μια από τις κύριες δικαιούχους.
Γιατί μένουμε πίσω;
Η χαμηλή απορροφητικότητα της Ελλάδας οφείλεται σε μια σειρά δομικών και διοικητικών προβλημάτων που πηγάζουν όμως σε μια παρασιτική νοοτροπία, νωθρότητας, αναβλητικότητας, έλλειψης κατάρτισης και δυναμικής στον σύγχρονο κόσμο του ανταγωνισμού και αξιοκρατίας με διαφάνεια:
- Πολυπλοκότητα των διαδικασιών: Η υποβολή αιτημάτων για ευρωπαϊκά κονδύλια απαιτεί τεχνική εμπειρογνωμοσύνη και επαρκή προετοιμασία για την αρτιότητα του φακέλου υποψηφιότητας προς έγκριση. Πολλοί δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς στην Ελλάδα δεν διαθέτουν τις απαραίτητες γνώσεις και πόρους για να καταρτίσουν ανταγωνιστικές προτάσεις, συνήθως η απόρριψη αιτημάτων έρχεται λόγω ελλειπούς κατάρτισης του προγράμματος.
- Έλλειψη συντονισμού: Η έλλειψη συνεργασίας μεταξύ των υπουργείων, των περιφερειών και των τοπικών φορέων οδηγεί σε διασπασμένη προσέγγιση και χαμένες ευκαιρίες, συχνά με χρηματοδοτήσεις που επιστρέφονται υπό μορφή προστίμων για τη μη τήρηση των προδιαγραφών των έργων σύμφωνα με τον φάκελο διεκδίκησης.
- Γραφειοκρατία: Οι πολυάριθμες γραφειοκρατικές διαδικασίες και οι καθυστερήσεις στην έγκριση έργων αποθαρρύνουν τους ενδιαφερόμενους φορείς. Στην Ελλάδα συνηθίζεται ο προγραμματισμός να εννοείται σαν “ψώνια” με χρήματα στην τσέπη, οπότε η προμελέτη είναι εχθρική έννοια, διότι υπάρχει ρίσκο μη έγκρισης που καθιστά την προεργασία “τζάμπα κόπο”.
- Έλλειψη ενημέρωσης: Πολλοί δυνητικοί δικαιούχοι αγνοούν τις διαθέσιμες ευκαιρίες χρηματοδότησης ή δεν γνωρίζουν πώς να τις εκμεταλλευτούν. Κι εδώ υπάρχουν ευθύνες, διότι οι αναπτυξιακές, αντί να προωθούν το δημόσιο συμφέρον, κρατούν μυστικές τις ευκαιρίες για να έχουν πιο εύκολη πρόσβαση χωρίς πολλούς ανταγωνιστές…
Η περίπτωση της Ισπανίας
Η Ισπανία αποτελεί ένα αντιπαράδειγμα της Ελλάδας. Με μια οργανωμένη και αποτελεσματική στρατηγική, η Ισπανία έχει καταφέρει να απορροφήσει σημαντικά ποσά από τα ευρωπαϊκά κονδύλια, ξ επερνώντας το 100% των προβλεπόμενων αρχικών πόρων. Κλειδί της επιτυχίας της είναι:
- Εθνική στρατηγική: Η Ισπανία έχει αναπτύξει μια εθνική στρατηγική για την εκμετάλλευση των ευρωπαϊκών κονδυλίων, με συγκεκριμένους στόχους και δράσεις.
- Εκπαίδευση και υποστήριξη: Διεξάγει προγράμματα εκπαίδευσης για δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, ώστε να καταρτίζουν ανταγωνιστικές προτάσεις.
- Απλοποίηση διαδικασιών: Έχει απλοποιήσει τις γραφειοκρατικές διαδικασίες, διευκολύνοντας την υποβολή και την έγκριση αιτημάτων.
Τι πρέπει να αλλάξει στην Ελλάδα;
Για να βελτιώσει την απορροφητικότητα των ευρωπαϊκών κονδυλίων, η Ελλάδα πρέπει να λάβει μια σειρά μέτρων:
- Εθνική στρατηγική: Η ανάπτυξη μιας εθνικής στρατηγικής με συγκεκριμένους στόχους και δράσεις για την πλήρη εκμετάλλευση των ευρωπαϊκών κονδυλίων.
- Εκπαίδευση και υποστήριξη: Η δημιουργία προγραμμάτων εκπαίδευσης για δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, ώστε να καταρτίζουν ανταγωνιστικές ποιοτικές εγκρίσιμες προτάσεις.
- Απλοποίηση διαδικασιών: Η μείωση της γραφειοκρατίας και η επιτάχυνση των διαδικασιών έγκρισης έργων, η παράκαμψη όλων των ενδιάμεσων ελεγκτικών μηχανισμών που καταλήγουν να λειτουργούν πελατειακά και όχι οργανωτικά και αξιοκρατικά.
- Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση: Η ενίσχυση της ενημέρωσης των δυνητικών δικαιούχων για τις διαθέσιμες ευκαιρίες χρηματοδότησης. Κι εδώ φαίνεται το τρομακτικό έλλειμμα της ελληνικής κοινωνίας πολιτών, αφού μόνο ιδρύματα ιδιωτικού δικαίου στην Ελλάδα έχουν συστηματικά πρόσβαση σε άμεσες ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις, διότι επενδύουν σε επαγγελματικό επιτελείο συμβούλων ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων.
Συμπέρασμα και συμβουλή
Η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με μια σοβαρή πρόκληση: να εκμεταλλευτεί έστω και τώρα, τα άμεσα ευρωπαϊκά κονδύλια των Βρυξελλών για την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής. Ωστόσο, η χαμηλή απορροφητικότητα και η έλλειψη στρατηγικής προσέγγισης οδηγούν σε χαμένες ευκαιρίες και σε μια ανισόρροπη κατανομή των πόρων στην Ευρώπη.
Η ώρα για αλλαγή έχει ήδη χτυπήσει. Η Ελλάδα πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλίες, να ενισχύσει τη συνεργασία μεταξύ των φορέων και να απλοποιήσει τις διαδικασίες, ώστε να εκμεταλλευτεί πλήρως τις ευκαιρίες που της προσφέρει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Μόνο έτσι θα μπορέσει να σταματήσει να είναι η “τελευταία ρόδα του τρένου” και να γίνει ένας δυναμικός παίκτης στην ευρωπαϊκή οικονομία.
Αυτό το άρθρο αποσκοπεί να ευαισθητοποιήσει τους αναγνώστες της πύλης FILO ITALOELLENICO και να προτείνει συγκεκριμένες λύσεις για τη βελτίωση της απορροφητικότητας των ευρωπαϊκών κονδυλίων στην Ελλάδα.
