ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ – AXION ESTI
Είμαστε οι μόνοι σε όλη την Ευρώπη που έχουμε το προνόμιο
να λέμε τον ουρανό ”ουρανό” και τη θάλασσα ”θάλασσα”,
όπως την έλεγαν ο Όμηρος και ο Πλάτωνας πριν 2.500 χρόνια.
Δεν είναι λίγο αυτό.
Η γλώσσα δεν είναι μόνο ένα μέσον επικοινωνίας.
Κουβαλάει την ψυχή του λαού μας.
Τη ζωή μου την πέρασα
κλεισμένος σε 50 τετραγωνικά, παλεύοντας με τη γλώσσα.
Στο βάθος αυτό είναι η ποίηση: μια συνεχής πάλη με τη γλώσσα.
Τη γλώσσα την ελληνική,
που είναι η πιο παλιά και η πιο πλούσια γλώσσα του κόσμου.
Ταπεινά εργάστηκα σε όλη μου τη ζωή.
Και η μόνη ανταμοιβή που γνώρισα, πριν από τη σημερινή,
ήταν να ακούσω τους συμπατριώτες μου να με τραγουδούν.
Να τραγουδούν το ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ,
που μου χρειάστηκε τεσσάρων χρόνων μοναξιά
και αδιάπτωτη προσπάθεια για να το τελειώσω.
Δεν το λέω για να περηφανευτώ.
Δεν έρχομαι σήμερα για να σας κάνω τον σπουδαίο
Κανείς δεν είναι σπουδαίος από εμάς.
Από εμάς, άλλος κάνει τη δουλειά του σωστά κι άλλος δεν την κάνει.
Αυτό είναι όλο.
Όμως θέλω να μάθετε, όπως το έμαθα κι εγώ στα 68 μου χρόνια:
μόνον αν κάνεις σωστά τη δουλειά σου, ο κόπος δε θα πάει χαμένος.
Είπε ένας Γάλλος ποιητής, ο Ρεμπώ,
πως η πράξη για τον ποιητή είναι ο λόγος του. Και είχε δίκιο.
Αυτό έκανε ο Σολωμός, που για να γράψει το αθάνατο ποίημά του
”Ελεύθεροι Πολιορκημένοι”, έσωσε και παράδωσε
στη φυλετική μας μνήμη το Μεσολόγγι και τους αγώνες του.
Αυτό έκαναν ο Παλαμάς, ο Σικελιανός, ο Σεφέρης.
Στα φτωχά μου μέτρα το ίδιο πάσχισα να κάνω κι εγώ.
Πάσχισα να κλείσω μέσα στην ψυχή μου,
την ψυχή όλου του ελληνικού λαού.
Αυτή είναι η πράξη μου.
Και το γεγονός ότι έφτασαν να την αναγνωρίσουν οι ξένοι,
είναι μια νίκη. Όχι δική μου νίκη.
Δική σας.
Οδυσσέας Ελύτης
Siamo gli unici in tutta Europa ad avere il privilegio
di chiamare il cielo “cielo” e il mare “mare”,
come lo chiamavano Omero e Platone 2.500 anni fa.
E questo non è poco.
La lingua non è solo un mezzo di comunicazione.
Porta con sé l’anima della nostra gente.
Ho trascorso la mia vita
chiuso in 50 metri quadrati, alle prese con la lingua.
In fondo la poesia è proprio questo: una lotta continua con la lingua.
La lingua greca,
che è la lingua più antica e ricca del mondo.
Ho lavorato umilmente per tutta la vita.
E l’unica ricompensa che conoscevo, prima di oggi,
era sentire i miei connazionali cantare me.
Cantare AXION ESTI,
per il quale ho impiegato quattro anni di solitudine
e di incessante fatica.
Non lo dico per vantarmi.
Non vengo oggi per fare il grande.
Nessuno di noi è eccezionale.
Di noi uno fa bene il suo lavoro e un altro no.
È tutto.
Ma voglio che impariate, come ho imparato anch’io a 68 anni:
solo se fai correttamente il tuo lavoro, la fatica non sarà sprecata.
Un poeta francese, Rimbaud, diceva
che l’azione per il poeta è la sua parola. E aveva ragione.
Così fece Solomos, il quale, per scrivere il suo poema immortale
“Libero Assediato”, salvò e tramandò
Messolonghi e le sue lotte alla nostra memoria.
Questo è ciò che hanno fatto Palamas, Sikelianos, Seferis.
Con i miei poveri mezzi, ho faticato a fare lo stesso.
Ho faticato a chiudere dentro la mia anima,
l’anima di tutto il popolo greco.
Questo è il mio atto.
E il fatto che gli stranieri siano arrivati a riconoscerla
è una vittoria. Non la mia vittoria.
La vostra.
Odisseas Elytis
Estratto dal discorso del poeta agli espatriati svedesi dopo aver ricevuto il Premio Nobel della letteratura nel novembre 1979.
Foto mia della baia di Pedi a Symi, Dodecaneso
Educatore professionale, dottoressa in Scienze Politiche
Visualizzazioni: 5