https://www.deepl.com/ <<< PER TRADUZIONI ACCURATE CON UN CLICK
Ελλάδα, Ιταλία, Κροατία, μαζί στον πάτο!
Γράφει ο Ευάγγελος Αλεξανδρής Ανδρούτσος
Σύμβουλος οργάνωσης και επικοινωνίας, συντονιστής ευρωπαϊκών προγραμμάτων.
Ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός (ΘΧΣ) αποτελεί κρίσιμο εργαλείο για τη βιώσιμη διαχείριση και ανάπτυξη των θαλάσσιων περιοχών, ιδιαίτερα σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, που διαθέτει εκτεταμένη ακτογραμμή και θαλάσσια οικονομική ζώνη. Η έλλειψη έγκαιρων και ολοκληρωμένων θαλασσίων χωροταξικών σχεδίων, βασισμένων σε επιστημονικές μελέτες και παραμέτρους συμφωνημένες στην κοινή ευρωπαϊκή πολιτική, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές οικονομικές, περιβαλλοντικές και θεσμικές συνέπειες που βλάπτουν τις μεμονωμένες χώρες αλλά και την Ευρώπη συνολικά, εφόσον η θαλάσσια ρύπανση και υπανάπτυξη, διασπάθιση ευρωπαϊκών πόρων, δεν έχει σύνορα.
Επικαιρότητα του θέματος (2023-2024):
Στις 27 Φεβρουαρίου 2025, το Δικαστήριο της ΕΕ εξέδωσε απόφαση (C-128/94) κατά της Ελλάδας για τη μη κατάρτιση του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού, σύμφωνα με την Οδηγία 2014/89/ΕΕ. Η Ελλάδα δικαιολόγησε την καθυστέρηση αναφέροντας τις «γεωπολιτικές συνθήκες στην Ανατολική Μεσόγειο», πράγμα που ερμηνεύτηκε ως αναγνώριση της «φοβικότητας» του ελληνικού πολιτικού συστήματος απέναντι στην Τουρκία.
Η Οδηγία 2014/89/ΕΕ, που τέθηκε σε ισχύ το 2014, απαιτεί από τα παράκτια κράτη μέλη της ΕΕ να καταρτίσουν θαλάσσια χωροταξικά σχέδια για τη βιώσιμη διαχείριση των θαλασσίων περιοχών τους, με προθεσμία έως τις 31 Μαρτίου 2021. Ωστόσο, η Ελλάδα δεν συμμορφώθηκε, παρά τις προειδοποιήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 2021 και την αιτιολογημένη γνώμη που απηύθυνε το 2023, ζητώντας συμμόρφωση εντός δύο μηνών. Η Ελλάδα απάντησε ότι θα χρειαζόταν τρία ακόμη χρόνια για να ολοκληρώσει τον σχεδιασμό, γεγονός που οδήγησε στην παραπομπή στο Δικαστήριο της ΕΕ.
Η υπόθεση υπογραμμίζει τη χρονική αδράνεια της Ελλάδας, τις θεσμικές συνέπειες και την αδυναμία αντιμετώπισης γεωπολιτικών προκλήσεων, ενώ ταυτόχρονα στερεί από τη χώρα τα οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη ενός οργανωμένου θαλάσσιου σχεδιασμού.
Στις 21 Δεκεμβρίου 2023, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παραπέμφθηκε η Ελλάδα στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης επειδή δεν είχε εκπονήσει και κοινοποιήσει έγκαιρα τα θαλάσσια χωροταξικά της σχέδια, όπως απαιτεί η Οδηγία 2014/89/EU για τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό. Η οδηγία αυτή, που τέθηκε με κοινή απόφαση σε ισχύ το 2014, υποχρεώνει τα κράτη μέλη να δημιουργήσουν σχέδια για τη διαχείριση των θαλασσίων τους χώρων, προκειμένου να εξασφαλιστεί η βιώσιμη χρήση των θαλασσίων πόρων και η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος.
Η Ελλάδα, παρά τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις και παρά τις δημόσιες και υπηρεσιακές συμβουλές, συνεχίζει να καθυστερεί στην εκπόνηση και εφαρμογή των σχεδίων αυτών. Αυτή η καθυστέρηση εκθέτει τη χώρα όχι μόνο σε οικονομικές κυρώσεις από την ΕΕ, αλλά και σε απώλεια οικονομικών ευκαιριών και υποβάθμισης του θαλάσσιου περιβάλλοντος.
Οικονομικά οφέλη του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού:
- Βιώσιμη ανάπτυξη: Ο ΘΧΣ βοηθά στη βέλτιστη αξιοποίηση των θαλασσίων πόρων, όπως η αλιεία, η ναυτιλία, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (π.χ. αιολικά πάρκα), και ο τουρισμός. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του ΑΕΠ και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Κάτι που η Ελλάδα χρειάζεται κατεπειγόντως μεν, αλλά δεν μπορεί να καταξιωθεί να επιδιώξει στην πράξη, παρά μόνο στα λόγια και στις προεκλογικές εξαγγελίες.
- Προστασία του περιβάλλοντος: Με τον ΘΧΣ, μπορούν να προστατευτούν ευαίσθητα θαλάσσια οικοσυστήματα, όπως οι θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές, που είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας.
- Αποφυγή συγκρούσεων: Ο σχεδιασμός βοηθά στην αποφυγή συγκρούσεων μεταξύ διαφορετικών δραστηριοτήτων (π.χ. αλιείας και ναυτιλίας) και στη βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ των κλάδων.
- Ευρωπαϊκή χρηματοδότηση: Η τήρηση των ευρωπαϊκών οδηγιών μπορεί να δώσει πρόσβαση σε κονδύλια και επιχορηγήσεις από την ΕΕ για την υλοποίηση των σχεδίων. Με παραβατική συμπεριφορά μη τήρησης των κοινών κανόνων, Ελλάδα Ιταλία και Κροατία βυθίζονται στις σχετικές χρηματοδοτήσεις.
Συνέπειες της καθυστέρησης:
- Οικονομικές κυρώσεις: Η παραπομπή στο Δικαστήριο της ΕΕ οδηγεί μοιραία και πάλι σε χρηματικές ποινές, οι οποίες μπορεί να ανέρχονται σε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ. Πουο φορολογούμενος θα κληθεί να πληρώσει και πάλι από την τσέπη του, από το υστέρημά του, την κυβερνητική ανικανότητα!
- Απώλεια ευκαιριών: Η έλλειψη σχεδίων οδηγεί σε απώλεια νέων αναπτυξιακών επενδύσεων και ανεπαρκή αξιοποίηση των θαλασσίων πόρων. Πτωχαίνουμε με εθνική υπερηφάνια πάντα!
- Υποβάθμιση περιβάλλοντος: Χωρίς σχέδια, αυξάνονται οι κίνδυνοι για τη θαλάσσια βιοποικιλότητα και την υγεία των θαλασσίων οικοσυστημάτων. Βυθιζόμαστε, ενώ υποβαθμιζόμαστε!Tο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι οι υποχρεώσεις κατάρτισης και διαβίβασης θαλάσσιων χωροταξικών σχεδίων δεν μπορούν να εξαρτώνται από την ύπαρξη συμφωνίας για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών είτε με Τουρκία, είτε με Αίγυπτο και ότι δεν μπορεί ένα κράτος μέλος να επικαλείται την άσκηση της εθνικής αρμοδιότητας για τη γεωγραφική οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών προκειμένου να δικαιολογήσει τη μη συμμόρφωσή της προς τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την Οδηγία 2014/89.
Με αυτό τον ορτιστικό και πάλι τρόπο το Δικαστήριο της ΕΕ κατέληξε στη ντροπιαστική καταδίκη της ελληνικής κυβέρνησης, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το κύρος της και φερεγγυότητά της, τόσο στο ευρωπαϊκό και διεθνές περιβάλλον της Ελλάδας.
Πηγές και περαιτέρω ανάγνωση:
- Ευρωπαϊκή Επιτροπή: https://greece.representation.ec.europa.eu/news/thalassios-horotaxikos-shediasmos-i-epitropi-parapempei-tin-ellada-sto-dikastirio-tis-eyropaikis-2023-12-21_el
- Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας: Ενημερώσεις σχετικά με τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό.
- Ευρωπαϊκή Οδηγία 2014/89/EU: Κείμενο της οδηγίας για τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό.
- Ελληνικά ΜΜΕ: Άρθρα και αναλύσεις σχετικά με τις συνέπειες της καθυστέρησης.
Η έγκαιρη ολοκλήρωση και εφαρμογή των θαλασσίων χωροταξικών σχεδίων είναι καίριας σημασίας για την Ελλάδα, τόσο για την αποφυγή θεσμικών κυρώσεων όσο και για την αξιοποίηση των οικονομικών και περιβαλλοντικών ευκαιριών που προσφέρει ο ΘΧΣ.
